Ukrayna’da barışın anahtarı Erdoğan’ın elinde
Savaşın başından bu yana Rusya ile Ukrayna’yı müzakere masasına oturtabilecek güveni tesis edebilen ülke Türkiye olmuştur. Bu konum benzersizdir ve Türkiye’ye tahıl krizini çözme ve biriken tahılın ihraç koridoru olma, özellikle fakir Afrika ülkelerinde bir kıtlığı önleme fırsatı vermiştir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i tahıl anlaşmasından vazgeçtikten sonra müzakere masasına getirebilecek tek lider olduğunu kanıtladı. Erdoğan sonuca nasıl vardığını şöyle anlattı: “Putin, bu tahıl koridorunun başkaları üzerinden açılmasına yanaşmıyor. Ama benimle aradığımda hemen koridoru açtı” dedi.
Washington Institute Türkiye uzmanı Soner Çağaptay’a göre, “Türkiye’nin Ukrayna politikası Rusya karşıtı değil, Ukrayna yanlısı olarak özetlenebilir.”
Bu açıklamaya katılıyorum. Türkiye stratejik bir coğrafyaya sahiptir. Karadeniz’in bekçisidir ve bölgedeki tüm güç kaymaları Türkiye’nin güvenliğini ve gücünü etkileme potansiyeline sahiptir. Dolayısıyla Ankara, Rusya ile dengeli bir ilişki sürdürmek istiyor ama bir yandan da bölgenin tamamen Moskova’nın kontrolüne girmesini engellemek istiyor.
Bu iki taraflı yaklaşım, Türkiye’nin Ukrayna krizini Rusya ile koordine etmesini ve aynı zamanda Putin ile ekonomik ilişkilerini güçlendirmesini sağlamıştır.
Çok boyutlu yaklaşım
ABD’nin eski Türkiye Büyükelçisi ve Wilson Center Ortadoğu Programı başkanı James Jeffrey, “Sonuçta Erdoğan, Rusya’nın kazanmasını engellemek için Batı’nın yanında yer alıyor. Ama bunun ötesinde, Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna ile Batı ve Ortadoğu arasındaki pozisyonunu maksimize etmeye çalışacak.”
Bu çok boyutlu yaklaşımın doğru ve etkili olduğunu düşünüyorum. Erdoğan hükümeti, Ukrayna’daki krizin çözümünde köprü olmaya çalışıyor ve hem Rus hem de Ukraynalı liderlerle görüşmeler yapıyor.
Rusya’nın Ukrayna’nın çeşitli yerlerini bombalamaya devam ettiği böylesine şiddetli bir ortamda diplomasinin gücü daha da önemli hale geliyor. Bu nedenle Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta çatışmanın savaşarak değil, diplomasi ile çözülebileceğini söyledi. Öyle ya da böyle bu savaş masada bitecek” dedi.
Ukrayna’da savaşın başlamasından bu yana geçen dokuz aya baktığımızda, askeri operasyonların her iki taraf için de bir kazanım sağlamadığını görüyoruz. Savaşın bitmesi umudunu doğuran görüşmelerdir ve bugün uluslararası arenada herkesle konuşabilecek tek bir aktör vardır: Türkiye.
